Artillery in World War I

Siege artillery on the glacis of the reconqured fortress of Przemysl

Երևանը 2796 տարեկան է

Էրեբունի-Երևան տոնակատարությունը, 11 հոկտեմբերի, 2014թ.

Բանտարկյալի մը հուշերը

Արմեն Սևան (Հովհաննես Դեվեջյան), Բանտարկյալի մը հուշերը, Տառապանքի տարիներ Գ. Նժդեհի հետ

Մեր իրերուն վաճառումը

Խորհրդային Միության բանտային օրենքով, երբ բանտարկյալ մը բանտե բանտ կփոխադրվի, ձերբակալման ժամանակ անկէ գրաված իրերն ալ միասին կուղարկվին իր նոր բնակավայրը:

Գարեգին Նժդեհի գերեզմանը Վլադիմիրում

Ինձմէ գրաված էին Սիմա վաճառանիշով ժամացույց մը, ոչ ոսկիե, ինչպես նաև ամուսնության ոսկի մատանիս:

Հակոբ Նալյան Զիմարացի

Հակոբ Նալյան, Զիմարացի, Զմմարացի (1706, Զիմարա – 1764, Կ. Պոլիս), Կ. Պոլսի հայոց պատրիարք (1741–49, 1752–64), Երուսաղեմի հայոց պատրիարք (1749–52), մատենագիր, մեկնիչ: Ուսանել է Կ. Պոլսի Սկյուտար թաղամասի դպրատանը` աշակերտելով Կ. Պոլսի հայոց պատրիարք Հովհաննես Կոլոտ Բաղիշեցուն (1678–1741): 1728/29-ին ձեռնադրվել է եպիսկոպոս, 1734-ին ստացել ծայրագույն վարդապետ. աստիճան և «աստվածաբան» կոչումը, նշանակվել Երուսաղեմի հայոց պատրի արքության միաբան, 1740-ին` Երուսաղեմի պատրիարքության փոխանորդ:

Yerebuni

O. Kh. Khalpakhchian – Architectural ensembles of Armenia

Photos: A. Alexandrov, A. and V. Kochar, from stocks of the History Museum of the Academy of Sciences of the Armenian SSR

The unification of Nair tribes in the middle of the ninth century B.C. in the southern part of the Armenian plateau completed with the formation of the kingdom known as Urartu. Having strengthened its position over a short period, it became one of the mighty slave-owning states of the Ancient East. Under King Argishti I, who reigned in 786— 750, the Urarts conquered Ararat plain - an enormous territory spreading as far north as the lakes of Sevan and Chaldyr.

The fertile Ararat plain played an important role in the political and, especially, economic life of the Urarts who did much construction work there. They built not only small fortresses (Aragats), fortified cities (Argishtikhinili, Teishebaini), but also engineering and hydraulic installations connected with agriculture.

Эребуни

О. Х. Халпахчян – Архитектурные ансамбли Армении
Фотографии: А. Александрова, А. и В. Кочар, из фондов: Гос. исторического музея АН Арм. ССР

Объединение в середине IX века до н. э. наирских племен, занимавших южную часть Армянского нагорья, завершилось образованием царства, известного под именем Урарту. Укрепив за короткий срок свое положение, оно стало одним из могущественных рабовладельческих государств Древнего Востока. При царе Аргишти I (правил в 786-750 гг. до н. э.) урарты, завоевав Араратскую равнину, подчинили себе огромную территорию, граничившую на севере с озерами Севан и Чалдыр.

Плодородная Араратская равнина играла важную роль в политической и особенно в экономической жизни урартов, что благоприятствовало осуществлению здесь больших строительных работ. Возводились не только мелкие крепости (Арагац), укрепленные города (Аргиштихинили, Тейшебаини), но и инженерные, в частности гидротехнические сооружения, связанные с сельским хозяйством.

Գաբրիել Սունդուկյան (1825-1911) և իր շարժանկարված «Պեպո»-ն

Ո՞վ չէ իմացած անունը «Պեպո»-ի անմահ հեղինակին, որ դասական հայրն է այլևս արևելահայ թատերագրության: «Պեպո»-ն… Կարելի՞ է համրել, թե քանի՞ հարյուր ներկայացում ունեցած է ան՝ իր ծնած օրեն: Բայց կարելի է վստահապես ըսել, թե բազմաթիվ սերունդներե ծափահարված «Պեպո»-ն իր մրցակիցը չունի հայ խաղացանկին մեջ:

Տեսարան մը «Պեպո»-ի հնչուն և խոսուն ֆիլմեն

Արդ, այս նույն «Պեպո»-ն է հիմա, որ ակադեմիական հոյակապ տպագրության արժանանալե հետո Երևանի մեջ, կկոչվի ժապավենի վրա ևս վերաստեղծվելու:

Հակոբ Նետրարենց

Հակոբ Նետրարենց, Հակոբ Արծկեցի [ծ. թ. անհտ, ք. Արծկե (Տուրուբերանի Բզնունյաց գավառ) – 1501], գրիչ, մատենագիր, բանաստեղծ: Ուսանել է Արծկեի վարդապետարանում: Ձեռնադրվել է քահանա, կնոջ մահից հետո դարձել վարդապետ (1464), մեկուսացել Արծկեի Սքանչելագործ Ս. Նշան վանքում, նվիրվել խորհրդապաշտության, զբաղվել գրչությամբ, գրական աշխատանքով: 1472-ից Հակոբ Նետրարենցը հիշատակվում է իբրև Արծկեի եպիսկոպոս:

Smyrna defended by 35,000 men

The Day - Apr 24, 1915

Allied Aviators Learn Turkish City Surrounded by Strong Fortifications Now PARIS, April 24.—Allied aeroplanes are showing great activity over Smyrna, says a special despatch from Salonika. A French aviator recently dropped two bombs on Fort Kastro, killing several soldiers; another sank a German ship lying in port, and a third struck the railroad station. Observations made by aviators, according to the despatch, indicate that the Turkish forces assigned for the defense of Smyrna number 35,000. They occupy trenches extending from Vourlah to Smyrna and are posted on heights commanding the city. Forts Two Brothers and Rastrati have been repaired. A new fortification built above the farm of St. George has been armed with 30 heavy guns supposed to have been brought from Constantinople.

Turks Sea First British Prisoners.

CONSTANTINOPLE, April 23, via The Hague, and London — Six officers and 10 members of the crew of the British submarine E-15 were brought to Constantinople today. The officers and three of the wounded rode in carriages while the other men walked across the Stamboul bridge to the war department with a small escort. The procession was watched by an immense crowd as the men were the first British prisoners of war to reach the city. There was no demonstration, however. Announcement was made last Saturday of the sinking of the E-15 by the Turks in the Dardanelles. It was said that 24 men were saved.

More Turk Massacre Tales

TIFLIS, Transcaucasia, Friday, via. Petrograd and London, April 23. — A telegram received here from Byadin, a town near Bayazid, in Turkish Armenia, dated April 21, relates that 23 men have arrived there from Arzih- Kaleh and Suckham, near Lake Van, in Turkish Armenia. They bring a recital of the massacre by the police, on orders received from the Turkish authorities, of local Armenians. The Armenians of Arzish-Kaleh and Suckham have been called upon to provide supplies and assistance for the great number of refugees it is expected will come from the Vilayet of Van.

Armenian Gets Letter Wife Mailed In 1915

The Pittsburgh Press - Mar 6, 1919

New Castle. Pa., March 6.— John Hagopian, an Armenian resident of this city, has just received a letter mailed in 1915 by his wife in Turkey, appealing for help. The letter had been held in a Turkish postoffice until after the Turkish nation had ceased to be at war with the allied countries. According to the best in¬formation obtained by Hagopian, his wife and children have either died or been massacred since the letter was mailed. Joseph Panosian, also an Armenian, received a letter recently from a brother who has been with the French fighting forces since the beginning of the war, in which he states that only six out of 100 rela¬tives of the two men are now alive.

Հակոբ Մծբնացի

Հակոբ Մծբնացի, սուրբ Հակոբ Մծբնա հայրապետ (ծ. թ. անհտ, ք. Մծբին – 338/348, Ռշտունիք), ճգնավոր, համաքրիստոնեական սուրբ, Մծբինի ասորի եպիսկոպոս: Երիտասարդ տարիքից տրվել է ճգնողական-աղոթանվեր կյանքի: Ըստ հայոց Ճառընտիրների` Գրիգոր Ա Լուսավորչի հորաքրոջ որդին էր, պարթևական տոհմից: Ըստ վկայաբանության, Հայոց Խոսրով Ա Մեծ (211–259) թագավորի սպանությունից հետո, դայակի ձեռքով տարվել է Կեսարիա, որտեղ կրթվել է քրիստոնեական հավատքով:

Հակոբ Ղրիմեցի

Հակոբ Ղրիմեցի [1360-ական թթ., Սուրխաթ (Ղրիմ) – 1426, Ցիպնավանք], տոմարագետ, մեկնիչ, մանկավարժ, երաժշտագետ: Սկզբնական կրթությունն ստացել է ծննդավայրում, ապա սովորել Երզնկայի դպրոցում: Ավարտելուց (1389) հետո դասավանդել է նույն դպրոցում, որտեղ ուսուցչի` Գևորգ վրդ. Երզնկացու խնդրանքով գրի է առել իր դասախոսությունները և կազմել տոմարագիտության ձեռնարկ (ձեռագրերում պահպանվել է «Ի խնդիրս հասարակաց օգտի» վերնագրով): «Հարցումն Գէորգ րաբունապետի և ծառայաբար կատարումն Յակոբ աշակերտի» աշխատության մեջ քննել է տոմարագիտական-եկեղեցական հարցեր, որոնց Հովհաննես Սարկավագից հետո ոչ ոք չէր անդրադարձել:

Հակոբ Թոխաթցի

Հակոբ Թոխաթցի [1563, ք. Եվդոկիա (Թոխաթ) – 1657/63], տաղասաց, թարգմանիչ, գրիչ: Աշակերտել է Հակոբ Այվաթենց Թոխաթցուն, որից տարբերվելու համար իրեն կոչել է Հակոբ Բաթուկենց Թոխաթցի: 1593–95-ին` քահանա Օլախաց երկրի (Վալախիա) Յաշ քաղաքում, ապա հոգևոր գործունեությունը շարունակել է Զամոշչում (Արմ. Ուկրաինա):

Camel corps in World War I

The Camel Corps at Beersheba, 1915

Camel Corps in the desert, 1915

Source: loc.gov

Հոկտեմբերյան հեղափոխության տոնակատարություն Երևանում. 1984թ.

 

Հակոբ Ջուղայեցի

Հակոբ Ջուղայեցի (ծ. թ. անհտ, Ջուղա – մ. թ. անհտ), XVI դ. կեսի – XVII դ. սկզբի մանրանկարիչ: Գեղանկարչական կրթությունն ստացել է Վասպուրականի Լիմ վանքում: Վերադառնալով Ջուղա` 1605-ին, շահ Աբբասի հրամանով իր համաքաղաքացիների հետ գաղթել է Սպահան. այստեղ հայերի կառուցած Նոր Ջուղայում ապրել ու ստեղծագործել է մինչև կյանքի վերջը:

Պահպանվել է նրա 25 տարիների ստեղծագործական աշխատանքի ընթացքում պատկերազարդած 8 ձեռագիր, որոնցից XVI դ. 80-ական թթ-ից մինչև 1610-ը թվագրված ու ստորագրված 6 Ավետարան` 1585-ի (Մատենադարան, ձեռ. դ 9691), 1586-ի (մինչև 1980-ը` Փարիզ, մասնավոր հավաքածու), 1587-ի (Մանչեստր, Ջ. Ռայլենդսի գրադարան), 1592-ի (Երուսաղեմ, ձեռ. դ 3424), 1607-ի (Նոր Ջուղա, Ս. Սարգիս եկեղեցի, ձեռ. դ 18), 1610-ի (Մատենադարան, ձեռ. դ 7639): Վաղ շրջանի նրա հայտնի աշխատանքը Մատենադարանի ձեռ. դ 6758 Ավետարանն է:

Հակոբ Ե Շամախեցի

Հակոբ Ե Շամախեցի (XVII դ. վերջ, Շամախի – 21.3.1763, Վաղարշապատ, ամփոփված է Էջմիածնի Ս. Գայանե եկեղեցու բակում), Ամենայն հայոց կաթողիկոս 1759-ից, հայ ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ: Հաջորդել է Աղեքսանդր Բ Բյուզանդացուն: Մանկությունից բնակվել և ուսանել է Էջմիածնի կաթողիկոսարանում` դառնալով Մայր աթոռի միաբանության նշանավոր անդամներից: Հայոց կաթողիկոս Սիմեոն Ա Երևանցու բնորոշմամբ` «գիտուն և շնորհաշատ» վարդապետ, տիրապետել է տարբեր լեզուների:

Հակոբ Դ Ջուղայեցի

Հակոբ Դ Ջուղայեցի (1598, Նոր Ջուղա – 1.8.1680, Կ. Պոլիս, ամփոփվել է Ղալաթիայի Ս. Լուսավորիչ եկեղեցու բակում), Ամենայն հայոց կաթողիկոս 1655-ից: Հաջորդել է Փիլիպոս Ա Աղբակեցուն: 1605-ին, շահ Աբբասի բռնագաղթի ժամանակ, Հակոբ Դ Ջուղայեցու ընտանիքը տեղահանվել և հաստատվել է Սպահանում, որտեղ ստացել է նախնական կրթությունը` աշակերտելով Նոր Ջուղայի թեմի առաջնորդ, Նոր Ջուղայի դպրոցի հիմնադիր և մատենագիր Խաչատուր Կեսարացուն:

Հակոբ Գ Սսեցի

Հակոբ Գ Սսեցի (ծ. թ. անհտ – 1411, Սիս), Ամենայն հայոց կաթողիկոս 1404-ից: Հաջորդել է Կարապետ Ա Կեղեցուն: Կաթողիկոսական աթոռին է նստել Սսի մահմեդական տիրակալ Ռամազան ամիրայի աջակցությամբ: Ի նշան երախտիքի կաթողիկոսարանի թանկարժեք շատ սպասքներ ընծայել է ամիրային: Սսի կաթողիկոսարանն ընկել է ծանր պարտքերի տակ:

Հակոբ Բ Անավարզեցի

Հակոբ Բ Անավարզեցի, Տարսոնացի, Սսեցի (1280-ական թթ., Տարսոն – 1359, Սիս), Ամենայն հայոց կաթողիկոս 1327–41-ին, հաջորդել է Կոստանդին Դ Լամբրոնացուն, և 1355–59-ին, հաջորդել է Մխիթար Ա Գռներցուն: Հայոց կաթողիկոս Գրիգոր Է Անավարզեցու քրոջ որդին: Սովորել է Սսի կաթողիկոսարանում, եղել կաթողիկոսարանի, ապա` Կապանի (Կիլիկիայում) եպիսկոպոս, Անարզաբայի (Անավարզա) արքեպիսկոպոս:

Հակոբ Ա Կլայեցի

Հակոբ Ա Կլայեցի, Տարսոնացի, Սսեցի (1200-ական թթ. – 12.2.1286, Հռոմկլա), Ամենայն հայոց կաթողիկոս 1268-ից: Հաջորդել է Կոստանդին Ա Բարձրբերդցուն: Կաթողիկոս է դարձել Մամեստիայում (Մսիս) Կիլիկիայի Հայոց թագավոր Հեթում Ա-ի գումարած ազգային-եկեղեցական ժողովի ընտրությամբ և օծվել նույն քաղաքում` փետրվարի 12-ին: Հայտնի է որպես գիտնական ու հռետոր, մեծ վարդապետ, մեկնիչ ու բանաստեղծ: Եղել է Մեծքարի վարդապետանոցի առաջնորդը, Կոստանդին Ա Բարձրբերդցու գործակիցը, օգնականն ու տեղապահը:

Հալիձորի կուսանաց անապատ

Հալիձորի կուսանաց անապատ, Հալիձորի բերդ, ՀՀ Սյունիքի մարզի Կապան քաղաքի շրջագծի մեջ մտնող Բեխ գյուղի մոտ, Ողջի գետի աջ ափին, զառիթափ անտառապատ լեռան լանջին: Հիմնվել է XVII դ. 1-ին կեսին. հիշատակվում է 1653-ին անապատի մայրապետ Հռիփսիմեի` ձեռագիր ընդօրինակելու առիթով: 1668-ին ունեցել է 70 միանձնուհի:

Հալեպի Ս. Քառասնից Մանկանց եկեղեցի

Հալեպի Ս. Քառասնից Մանկանց եկեղեցի, Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսության Բերիո թեմի առաջնորդանիստ եկեղեցի: Հիմնադրվել է XIV դ.: Առաջին պատմական հիշատակությունը վերաբերում է 1429-ին, նորոգվել է 1452-ին: Վարպետ Հիսա Հռոմկլացին 1499-ին կառուցել է եկեղեցու խորանը: Հալեպի ս. Քառասնից մանկանց եկեղեցու մատուռ-դամբարանում են թաղվել XVI–XVII դդ. տաղերգու Ազարիա Ջուղայեցին, Պետրոս Կարկառեցին (1608):

Ներկայիս եկեղեցին 1616-ին կառուցել է իշխան Չելեպին` իր ազգական Սանոս Չելեպիի վերակացությամբ: Հալեպի ս. Քառասնից մանկանց եկեղեցին բաղկացած է առանց միջնապատի միմյանց կից երկու եռանավ բազիլիկներից, որոնցից հարավայինը ունի չորս զույգ, հյուսիսայինը` ավելի մեծը, երեք զույգ մույթեր, ներսից բազմանիստ խորանի երկու կողքերին` ուղղանկյուն ավանդատներ, արևմտյան կողմում` վերնահարկ-պատշգամբ` երգչախմբի համար: Ծածկերն իրականացված են խաչվող թաղերով: